پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: إذا ... أرضَعَت كانَ لَها بِكُلِّ مَصَّةٍ كَعِدلِ عِتقِ مُحَرَّرٍ مِن وُلدِ إسماعیلَ، فَإِذا فَرَغَت مِن رَضاعِهِ ضَرَبَ مَلَكٌ عَلى جَنبِها، و قالَ: اِستَأنِفِی العَمَلَ؛ فَقَد غُفِرَ لَكِ.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود: هنگامى كه زنْ ... شیر بدهد، در هر بار مَك زدن كودك، پاداش آزاد كردن یكى از فرزندان اسماعیل علیه السلام براى اوست و آن گاه كه شیر دادن تمام شود، فرشته اى بر پهلوى او مى زند و مى گوید: «عمل را از نو آغاز كن كه بى تردید، آمرزیده شدى».

الإمامُ الصّادقُ علیه السلام : إنّ صَدَقَةَ اللیلِ تُطفِئُ غَضَبَ الرَّبِّ، و تَمحُو الذَّنبَ العَظیمَ، و تُهَوِّنُ الحِسابَ، و صَدَقةَ النَّهارِ تُثمِرُ المالَ، و تَزِیدُ فی العُمرِ .

امام صادق علیه السلام فرمود : صدقه شبانه ، خشم پروردگار را فرو مى نشاند و گناه بزرگ را پاک مى كند و حساب را آسان مى گرداند، و صدقه روزانه، مال و ثروت را به بار مى نشاند و عمر را زیاد مى كند .

[بحار الأنوار : 96/125/39 .]

از دیدگاه امام علی علیه السلام از توان‌مندی‌های بسیار عظیم انسان که دربر دارنده موفقیت1، مایه آرامش قلب و روان2، عامل جلب محبت دیگران3می‌باشد؛ حُسن ظن(خوش بینی) است. این فضیلت ملکه‌ای است که از سلامت روان ناشی می‌شود و هر که دارای این ملکه باشد جز خیر چیزی نمی‌بیند و می‌انگارد جز خیر و نیکی وجود ندارد مگر اینکه خلاف آن برایش ثابت گردد. افراد خوش بین، کمتر به بیماری‌های روانی مانند افسردگی و اضطراب مبتلا می‌شوند و در واقع، مهم‌ترین عارضه بدبینی افسردگی است.

بنابراین می‌توان با استفاده از این توان‌مندی در افراد بزرگسال، افسردگی در آنان را کاهش داد و با رشد آن در کودکان، آنان را در برابر افسردگی ایمن سازی کرد.4 امام علی علیه السلام نیز مکرراً مثبت اندیشی را عاملی در کاهش اندوه‌ و ناراحتی انسان‌ها بر می‌شمارند.5 افراد خوش‌بین سلامت جسمانی بیشتری نسبت به افراد بدبین دارند. کاتری و همکاران تأثیر خوش‌بینی، بدبینی و اضطراب صفتی را بر سطوح فشار خون و سطح خلق مورد پژوهش قرار دادند. نتایج نشان داد که افراد بدبین سطوح بالاتری از بیماری فشار خون را دارند و احساس منفی‌تری نسبت به افراد خوش بین نشان می‌دهند.6

باید گفت والاترین نوع حسن ظن در انسان ها حسن ظن به خود است زیرا داشتن حُسن ظن به خود از والاترین مواهبی است که پیشرفت و موفقیت انسان جز با آن به دست نمی‌آید. انسان اعجوبه روزگار، جانشین خدا، مسجود فرشتگان، امین خداوند و... است و به خاطر این امتیاز می‌تواند به هر چیز وصف ناپذیری دست بیابد. پس در این موقع حُسن ظن نسبت به خود و آگاهی از این مسائل و امیدواریش به امکان رسیدن به درجات بالا، او را به عمل بدان‌ها بر می‌انگیزد تا اینکه بدانچه خواسته است برسد، بلکه به مراتب عالی ای برسد که در تصورش هم نمی‌گنجد. این نوع از حُسن ظن موجب کمال انسان و رسیدن به اوج قلّه پیروزی و سعادت دو دنیا می‌گردد. وجود حُسن ظن انسان‌ها نسبت به خود در وجودشان باعث می‌گردد که نمی‌ تواند بگوید که نمی‌توانم، امکان ندارد و... بلکه می‌گوید اگر بخواهم، خواهم توانست. انسان با این حُسن ظن می‌تواند عالم را تسخیر کند. امام علی علیه السلام همواره انسان را به داشتن حُسن ظن نسبت به خویش و شناختن کراماتی که خداوند نصیب انسان کرده فرا می‌خواندند. و انسان‌ها را ترغیب می‌کردند که به ویژگی‌های مثبت خویش توجه کنند و ارزش و منزلت خویش را بشناسند. ایشان می‌فرماید:

من كَرُمَتْ عَلَیْهِ نَفْسُهُ هَانَتْ عَلَیْهِ شَهَوَاتُهُ.7

ابن میثم در شرح سخن گهربار امام می‌گوید: كه شه‏وتهای نفسانی  دشمن انسانند، احترام یكى باعث خوار داشتن دیگرى است پس هر كس نفس خود را گرامى بدارد، آن را از عذاب خدا حفظ و حمایت مى‏كند، و این خود باعث خوار ساختن شهوت و بى‏اعتنایى به آن است، زیرا هواى نفس خلاف آن را خواستار است8.

نه تنها حسن ظ